De levensfase waarin de eierstokken geleidelijk ophouden het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen te produceren, wordt de overgang genoemd. Tijdens de overgang kunnen verschillende klachten ontstaan. Met deze klachten kan je terecht in onze kliniek WOW Medical.

De meeste Westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd. De levensfase waarin de eierstokken geleidelijk ophouden het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen te produceren, wordt de overgang genoemd. De duur van de overgang is bij elke vrouw verschillend. De overgang is officieel pas voorbij als je een jaar lang geen menstruaties meer hebt gehad. Een kwart van alle vrouwen krijgt tijdens de overgang klachten die het dagelijks leven behoorlijk kunnen verstoren. Goede informatie en deskundige hulp kunnen helpen in deze periode.

In een uitgebreid consult inventariseren wij je klachten en word je persoonlijk begeleidt door onze specialisten. Wij bieden zorg op maat en in volledige afstemming met jou.

Hormonale veranderingen rond de overgang

Wanneer de voorraad eicellen in de eierstokken afneemt, wordt gaandeweg ook minder oestrogeen en progesteron aangemaakt. Oestrogeen heeft invloed op talrijke functies in het lichaam, zoals hart­ en bloedvaten, botten, borsten en urinewegen. Door de vermindering van de oestrogeenproductie verandert er tijdens de overgang veel in uw lichaam. Hierdoor kunnen klachten optreden zoals: onregelmatig bloedverlies, opvliegers, slecht slapen, spier­- en gewrichtspijn, stemmingswisselingen, geen zin in vrijen, depressieve buien, hoofdpijn. Het is goed te beseffen dat de overgang geen ziekte is, maar dat je je er wel ziek door kunt voelen.

Begin en duur

De duur van de overgang verschilt per vrouw. De gemiddelde tijd tussen het onregelmatig worden van de menstruaties en de menopauze is vier jaar. Overgangsklachten kunnen vijf tot tien jaar of soms zelfs langer bestaan. Als bij een operatie beide eierstokken zijn verwijderd begint de postmenopauze direct niet zelden met hevige klachten.

Menstruaties tijdens de overgang

De overgang begint vaak met een verandering in het menstruatiepatroon. De menstruaties komen korter na elkaar en worden vaak heviger. Vervolgens wordt de pauze tussen de menstruaties steeds langer en uiteindelijk blijven ze helemaal weg. De menopauze heeft plaatsgevonden als er een jaar lang geen menstruaties meer zijn geweest. Dit tijdstip is dus alleen achteraf vast te stellen. Als de menstruaties tijdens de overgang erg hevig zijn, kun je je laten onderzoeken of er geen andere oorzaak is, dit kan in onze kliniek WOW Medical.

Kan worden vastgesteld of de overgang begonnen is?

Door bloedonderzoek op de derde dag van de menstruatie kan worden nagegaan of het FSH verhoogd en het oestrogeen verlaagd is. Dit onderzoek geeft niet aan hoe lang het nog zal duren tot de menstruaties stoppen, en het heeft daarom niet veel zin. Met name je klachten zijn de belangrijkste aanwijzingen.

‘Typische’ overgangsklachten: Naast de veranderingen in het patroon van de menstruaties zijn er meer verschijnselen die samenhangen met de overgang. Opvliegers zijn het bekendste verschijnsel van de overgang. Ze bestaan uit plotselinge warmteaanvallen die gepaard kunnen gaan met een rood gezicht en een koortsig gevoel. Opvliegers kunnen in de nacht optreden met flinke transpiratie-aanvallen. In ernstige gevallen kunnen hierdoor slaapproblemen, moeheid en/of prikkelbaarheid ontstaan.

Gevolgen op korte termijn:

Droge huid en slijmvliezen; 
De huid kan droger en minder elastisch worden; er kunnen rimpels ontstaan.

Klachten aan de schede en seksuele veranderingen; . Veel vrouwen hebben last van jeuk en een branderig gevoel in de schede. De schede en de blaas worden ook gevoeliger voor infecties. Door deze veranderingen en door de daling van het testosteron in het bloed kan de behoefte aan seks afnemen en kan gemeenschap soms pijnlijk zijn.

Klachten aan de urinewegen; 
Bij het ouder worden verslappen de bekkenbodemspieren en de steunweefsels, waardoor de blaas wat kan verzakken. Omdat de slijmvliezen van de urinewegen dunner worden, kunnen er eerder blaasontstekingen ontstaan. Samen kan dit tot gevolg hebben dat de plas niet meer zo lang kan worden opgehouden of dat bij hoesten, niezen of sporten urine wordt verloren.

Op langere termijn

Botontkalking (osteoporose);
Na de laatste menstruatie wordt er minder oestrogeen aangemaakt; daardoor ontstaat er gedurende enkele jaren een proces waarin de botten brozer worden en de kans op botbreuken toeneemt. Dit risico is groter bij vrouwen die te vroeg in de overgang komen, een tengere bouw hebben, weinig beweging nemen, roken of drinken.

Hart- en vaatziekten; 
Oestrogenen hebben een beschermende werking tegen hart­ en vaatziekten. In de vruchtbare leeftijd hebben vrouwen minder kans op hart­ en vaatziekten dan mannen, maar na de overgang is dit risico gelijk. De kans op hart­- en vaatziekten hangt ook samen met algemene risicofactoren zoals hoge bloeddruk, roken, te hoog cholesterolgehalte, overgewicht en weinig lichaamsbeweging.

‘Niet-typische’ overgangsklachten

Klachten die vaak tijdens de overgang voorkomen maar niet duidelijk samenhangen met de veranderingen van de hormonen, worden ‘niet-­typische’ overgangsklachten genoemd. Dit zijn bijvoorbeeld: (hartkloppingen, dikker worden, obstipatie, gewrichtsklachten, hoofdpijn, slapeloosheid en stemmingswisselingen.

Niet alleen de lichamelijke veranderingen maar ook het afscheid van een vruchtbaar leven zijn soms moeilijk te aanvaarden. In de gezinssituatie treden bovendien vaak veranderingen op die u uit uw evenwicht kunnen brengen. 
Als je slecht slaapt ten gevolge van opvliegers, kan het gevolg zijn dat je eventuele problemen minder goed aankunt. Dit kan leiden tot psychische klachten zoals neerslachtigheid, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, angst, concentratie­ en geheugenverlies.

Behandeling

Onregelmatige menstruaties, opvliegers en transpiratieaanvallen zijn verschijnselen die van nature bij de overgang horen en vanzelf overgaan. Wanneer je ze echter erg vervelend vindt, kan er een reden zijn om medicijnen te gaan gebruiken. Het tekort aan oestrogenen wordt dan aangevuld in de vorm van o.a. tabletten, pleisters, neusspray, implantatie-tabletten onder de huid, gel, vaginale zetpillen, tabletten, crème of een ring. Bestaan er alleen opvliegers, dan kunnen deze soms worden verholpen met tabletten zonder hormonen (clonidine). Voor een deskundig advies kun je bij ons terecht.

Zelf doen

Eet gezond en probeer op uw gewicht te letten. Probeer regelmatig lichaamsbeweging te nemen waarbij de botten belast worden. Neem niet te veel hooi op uw vork. Neem de tijd en de rust om aan alle veranderingen te wennen. Probeer voldoende slaap te krijgen omdat je de veranderingen beter kunt opvangen als je uitgerust bent. Praat over eventuele problemen met uw partner, een vriendin, uw huisarts.

Praten

De overgang is een natuurlijk proces waarbij de klachten uiteindelijk ook zonder medicijnen zullen verdwijnen. Praten met vrouwen in dezelfde situatie geeft vaak herkenning waardoor u sommige klachten beter zult kunnen begrijpen.

Homeopathie

Homeopathische middelen tegen overgangsklachten of middelen op plantaardige basis (soja, rode klaver) geven soms voldoende verbetering van uw klachten

Hormonen

Behandeling met hormonen wordt hormoonsuppletie­therapie (HST) genoemd; in het Engels hormone replacement therapy (HRT). Of je hormonen wenst te gebruiken of niet, is een afweging die je uiteindelijk zelf moet maken. De specialisten van WOW Medical adviseren je graag hierbij om de oplossing te vinden die het meest bij jou past.

Hoe lang gebruiken?

Opvliegers verbeteren meestal binnen enkele dagen na het begin van de behandeling. Klachten van de urinewegen en de schede verbeteren meestal binnen een paar weken. Vrouwen die medicijnen tegen opvliegers krijgen, kunnen na een jaar eens stoppen om te kijken of behandeling nog wel nodig is. Bij niet-­typische klachten) kan een proefbehandeling van drie maanden overwogen worden.